Μικροοικονομική και Μικροοικονομία (Microeconomics)
Στόχος του μαθήματος
Μικροοικονομική είναι το μάθημα που εξετάζει το τμήμα της οικονομικής θεωρίας που αναφέρεται στη συμπεριφορά των οικονομικών μονάδων, των καταναλωτών και επιχειρήσεων και του τρόπου που ισορροπούν αυτοί στο οικονομικό σύστημα.
Με τον όρο μικρο-οικονομική αναφέρονται οι βασικές αρχές που διέπουν την παραγωγή, ανταλλαγή και κατανάλωση αγαθών και υπηρεσιών. Είναι η καρδιά της οικονομικής επιστήμης και το βασικό εργαλείο ερμηνείας οικονομικής συμπεριφοράς στη σύγχρονη βιομηχανική κοινωνία.
Η Μικροοικονομική αποτελείται από ένα σύνολο από θεωρίες που βοηθούν στην κατανόηση της διαδικασίας με την οποία οι σπάνιοι πόροι κατανέμονται μεταξύ των εναλλακτικών χρήσεων της σύγχρονης οικονομίας και του ρόλου της διαδικασίας και των αγορών σε αυτή τη διαδικασία.
Επιγραμματικά, στόχος αυτού του μαθήματος είναι να:
- καταδείξει τη σημασία της μικροοικονομικής ανάλυσης, καταδεικνύοντας την σημασία της οικονομικής θεωρίας της ζήτησης και προσφοράς στην λειτουργία του συστήματος της ελεύθερης αγοράς.
- αναλύσει την συμπεριφορά του καταναλωτή και της ανταγωνιστικής επιχείρησης.
- περιγράψει και να αναλύσει την δομή της θεωρίας του κόστους, τη λειτουργία της μονοπωλιακής επιχείρησης, τις βασικές δομές των θεωριών ατελούς ανταγωνισμού και την κυβερνητική πολιτική ελέγχου της οργάνωσης και αποδοτικότητας των αγορών.
- εξηγήσει την πολιτική (πολιτικές) τιμολόγησης που ακολουθούν οι επιχειρήσεις στην πράξη.
- εξηγήσει το νομικό και θεσμικό περιβάλλον της επιχείρησης.
- εξηγήσει τα βασικά μικροοικονομικά μεγέθη και να βάλει τις βάσεις για την κατανόηση της λειτουργίας των αγορών, των διαδικασιών λήψης αποφάσεων τόσο των καταναλωτών όσο και των παραγωγών αλλά και της συμπεριφοράς τους στις αγορές.
- εξηγήσει τη σημασία της διοικητικής επιστήμης στη λειτουργία των οικονομικών μονάδων και πως πρέπει να οργανώνεται και να διοικείται μια επιχείρηση με σκοπό να βελτιστοποιηθεί η απόδοση της.
- περιγράψει το εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον λειτουργίας της επιχείρησης καθώς και τους στόχους και την ακολουθούμενη στρατηγική.
Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση να:
- έχουν μια σαφή εικόνα των κυριότερων θεωρητικών εννοιών της οικονομικής επιστήμης που έχουν να κάνουν με τη ζήτηση και την προσφορά, τη θεωρία της ζήτησης του καταναλωτή, τη θεωρία της παραγωγής και του κόστους παραγωγής και τις μορφές αγοράς και να είναι σε θέση να τις ερμηνεύουν στο πλαίσιο της εφαρμοσμένης οικονομικής πολιτικής.
- κατανοούν τη χρησιμότητα της μικροοικονομικής θεωρίας και ανάλυσης στη διοίκηση των ιδιωτικών και δημοσίων επιχειρήσεων.
- γνωρίζουν τη λειτουργία των ανταγωνιστικών αγορών και τα εργαλεία ανάλυσης της συμπεριφοράς των αγοραστών και πωλητών στα πλαίσια του ανταγωνισμού.
- κατανοούν τη λειτουργία πιο σύνθετων αγορών, όπως αυτής των δημοσίων αγαθών καθώς και τη λειτουργία του συνολικού οικονομικού συστήματος και των οικονομικών λειτουργιών του κράτους.
- προσεγγίζουν κριτικά θέματα της μικροοικονομικής ανάλυσης που αφορούν την οργάνωση και διοίκηση των επιχειρήσεων και την λειτουργία των αγορών.
- γνωρίζουν και να κατανοούν την επιστημονική αναγκαιότητα της χρήσεως διαφορετικών επιστημονικών συγγραμμάτων, για την επίλυση τεχνικο-οικονομικών προβλημάτων στο επιστημονικό πεδίο της βασικής και εφαρμοσμένης μικροοικονομικής ανάλυσης.
- εφαρμόζουν βασικές μαθηματικές αρχές και μεθόδους στην επίλυση επιχειρησιακών προβλημάτων.
- γνωρίζουν τον τρόπο που ισορροπούν οι επιχειρήσεις για την μεγιστοποίηση του κέρδους τους.
- γνωρίζουν τις επιλογές για μεγιστοποίηση του κέρδους και τον τρόπο που τις επηρεάζουν οι διαφορετικές μορφές αγορές στις οποίες μπορεί να δραστηριοποιούνται οι επιχειρήσεις.
- αντιλαμβάνονται τον τρόπο λειτουργίας διαφόρων τύπων αγορών όπως αυτή του πλήρους ανταγωνισμού την μονωπολιακή, την ολιγοπωλιακή και τη μονοψωνιακή.
- κατανοούν το μηχανισμό της ισορροπίας του καταναλωτή μέσω των καμπυλών αδιαφορίας, επιδιώκοντας την μεγιστοποίηση της χρησιμότητάς του.
- κατανοούν τη σημαντική έννοια της ελαστικότητας (τιμής, εισοδήματος) που καθορίζει βασικές παραμέτρους της οικονομικής πολιτικής.
- κατανοούν θέματα συμπεριφοράς καταναλωτή και επιχείρησης με την εφαρμογή των θεμελιωδών οικονομικών εννοιών και νόμων.
- προσεγγίζουν και να αναλύουν τις αιτίες για την δημιουργία της ζήτησης και της προσφοράς των οικονομικών μονάδων και το σχηματισμό της αγοράς.
- ερμηνεύουν τους βασικούς νόμους/αξιώματα/κανόνες των οικονομικών που αφορούν τις διάφορες οικονομικές μονάδες (καταναλωτή, επιχείρηση, νοικοκυριό κ.λ.π.)
- κατανοούν και να χρησιμοποιούν τα διαθέσιμα εργαλεία της μικροοικονομικής, προκειμένου πάρουν βέλτιστες αποφάσεις (κατανάλωσης, κόστους παραγωγής, τιμολόγησης κ.λ.π.)
- αξιολογούν τις διάφορες μορφές οργάνωσης των οικονομικών μονάδων (κυρίως επιχειρήσεων) με βάση την αρχή της βελτιστοποίησης.
- εξηγούν τον τρόπο λειτουργίας των αγορών προϊόντων –υπηρεσιών
- εξηγούν τον τρόπο επιλογής προϊόντων που καταναλώνει ο καταναλωτής με δεδομένο το εισόδημα και τις τιμές των αγαθών.
- εξηγούν τη συνάρτηση παραγωγής και κόστους της επιχείρησης σε βραχυχρόνια και μακροχρόνια περίοδο.
- εξηγούν την συμπεριφορά (ισορροπία) των επιχειρήσεων που λειτουργούν σε συνθήκες τέλειου ανταγωνισμού και μονοπωλίου.
- κατανοούν τον τρόπο σχηματισμού των αμοιβών, των τιμών και των συντελεστών παραγωγής.
- αναγνωρίζουν τα κύρια χαρακτηριστικά μιας ανταγωνιστικής αγοράς προϊόντων και μιας ανταγωνιστικής αγοράς παραγωγικών συντελεστών.
- αναλύουν το οικονομικό περιβάλλον και τις μορφές αγοράς με βάση τις επιπτώσεις τους στην κοινωνική ευημερία.
- εφαρμόζουν την ανάλυση της θεωρίας παιγνίων σε βασικά οικονομικά προβλήματα και ιδίως στην αξιολόγηση των μορφών αγοράς.
- αναλύουν τη σημασία των ασυμμετριών πληροφόρησης στις αγορές προϊόντων και παραγωγικών συντελεστών.
- αναγνωρίζουν τα δημοσία αγαθά, τη σημασία της εξωτερικότητας στην ανάλυση ευημερίας και να αξιολογούν τα ρυθμιστικά πλαίσια για την διαχείριση της εξωτερικότητας.
- αναλύουν ποιες μορφές αγοράς δημιουργούν τη μέγιστη κοινωνική ευημερία και για ποιο λόγο.
- προσδιορίζουν τις επιπτώσεις εναλλακτικών μέτρων πολιτικής στις αγορές.
- αναλύουν τη συμπεριφορά των οικονομικών μονάδων βάσει της θεωρίας άριστων επιλογών.
- αξιολογούν την αποτελεσματικότητα της οργάνωσης παραγωγής.
- χειρίζονται τα βασικά εννοιολογικά, μεθοδολογικά και τεχνικά εργαλεία της μικροοικονομικής ανάλυσης.
Συνοπτική περιγραφή των περιεχομένων του μαθήματος
Το μάθημα Μικροοικονομική ασχολείται με τα εξής αντικείμενα:
- Οικονομικό σύστημα (οικονομικές ανάγκες και αγαθά)
- Το οικονομικό πρόβλημα και η μελέτη στενότητας των πόρων
- Παραγωγικοί συντελεστές και οι παραγωγικές δυνατότητες της οικονομίας
- τιμές και απασχόληση των συντελεστών παραγωγής
- η ζήτηση για παραγωγικούς συντελεστές
- προσδιορισμός της αμοιβής και του επιπέδου απασχόλησης της εργασίας
- αμοιβές και απασχόληση της γης, του κεφαλαίου και της επιχειρηματικότητας
- Λήψη οικονομικών αποφάσεων και η διαδικασία αριστοποίησης
- μεγιστοποίηση συνάρτησης παραγωγής και ελαχιστοποίηση κόστους υπό περιορισμούς
- Ζήτηση και προσφορά
- προσδιοριστικοί παράγοντες,
- η έννοια της ισορροπίας στην αγορά
- ελαστικότητα της ζήτησης και της προσφοράς
- εισοδηματική ελαστικότητα
- Θεωρία Καταναλωτή
- η μέθοδος της χρησιμότητας
- η μέθοδος των καμπυλών αδιαφορίας
- συμπεριφορά καταναλωτή
- ισορροπία καταναλωτή
- αποτελέσματα εισοδήματος και υποκατάστασης
- πλεόνασμα καταναλωτή
- η καμπύλη ζήτησης
- Θεωρία της παραγωγής
- καμπύλες κόστους της επιχείρησης
- συναρτήσεις παραγωγής
- η παραγωγή στη βραχυχρόνια και μακροχρόνια περίοδο
- οι καμπύλες ίσου κόστους
- μεγιστοποίηση του κέρδους της επιχείρησης
- αποδόσεις και οικονομίες κλίμακας
- κρατική παρέμβαση
- συνολικό, μέσο και οριακό προϊόν
- Θεωρία κόστους
- άριστος συνδυασμός παραγωγικών συντελεστών
- οι καμπύλες κόστους στη βραχυχρόνια και μακροχρόνια περίοδο και οι σχέσεις τους
- ελαχιστοποίηση του κόστους
- Μορφές αγοράς
- τέλειος ανταγωνισμός
- μονοπώλιο
- ολιγοπώλιο
- μονοπωλιακός ανταγωνισμός
- βραχυχρόνια και μακροχρόνια ισορροπία της επιχείρησης σε όλες τις μορφές αγοράς